مرکز بهداشت رشت

خودمراقبتی در بیماری فشارخون بالا

تعریف فشارخون: فشار خون نیروئی است که جریان خون به دیواره سرخرگها وارد می کند و دارای 2 جزء سیستولی (در زمان انقباض و پمپاژ قلب) و دیاستولی (در زمان انبساط و استراحت قلب) می باشد.

میزان فشارخون (بر حسب (mmHg: طبیعی: زیر 80/120، بینابینی: 80/120 تا زیر 90/140، بالا مرحله 1: 90/140 تا زیر 100/160، بالا مرحله 2: 100 /160 و بالاتر

چگونگی گرفتن فشارخون: فشارخون در زمان معین، در حالت آرامش، پس از حداقل 5 دقیقه نشستن، قرار گیری بازو در سطح صاف و همسطح قلب، از بازوی راست، با کاف متناسب با اندازه بازو، بستن کاف 2 انگشت بالاتر از آرنج و بدون هیچگونه پوششی روی بازو گرفته شود

علائم بالینی فشارخون: معمولاٌ بدون علامت، در موارد فشارخون خیلی بالا سردرد، احساس گرفتگی پس سر، تاری دید، ضعف عمومی.

عوارض: آسیب به اعضاء حیاتی از جمله قلب ، مغز، چشم و کلیه.

 عدم توجه به فشارخون: سالیانه حدود 80000 نفر در ایران به علت عوارض بیماری فشارخون بالا فوت میکنند.

مصرف نمک: میزان مجاز مصرف نمک، روزانه حدود 10 گرم (معادل 2 قاشق مرباخوری) می باشد در صورتی که مصرف یک چهارم آن (معادل یک قاشق چایخوری) کافی است.

نکاتی در خودمراقبتی فشار خون بالا:

·         فشارخون خود را منظم و بصورت هفتگی در خانه و یا ماهیانه در واحد بهداشتی درمانی کنترل و ثبت نموده و در مراجعه بعدی به پزشک خود نشان دهید.

·         دارو مرتب و منظم طبق تجویز پزشک مصرف گردد.

·         در هر مراجعه به پزشک همه داروهای مصرفی و یا نمونه دارو را همراه بیاورید.

·         در صورتی که پس از مصرف دارو دچار مشکلاتی شده اید که فکر می کنید به خاطر مصرف دارو است حتما به پزشک خود اطلاع دهید.

·         هرگز مصرف دارو را بدون نظر پزشک قطع، کم و یا زیاد نکنید.

·         برای پیگیری درمان و کنترل وضعیت اعضاء حیاتی به پزشک خود مراجعه کنید

·         برای بررسی آسیبهای قلبی ، مغزی ، کلیوی و چشمی حداقل سالی یک بار به متخصص مربوطه مراجعه نمایید.

·         بررسی های آزمایشگاهی از نظر عملکرد کلیه، کلسترول، قند خون، پروتئین و یا آلبومین در ادرار و الکترولیتها و نوار قلب و یا عکس ریه و ... را یک یا دو بار در سال انجام دهید.               

·         وزن مناسب خود را از پرسنل بهداشتی یا پزشک تان سوال کنید.

·         فشارخون کمتر از mmHg  90/140 حفظ شود و در بیماران دیابتی و یا نارسائی کلیه و یا سابقه درد قلبی به کمتر از mmHg 80/130 رسانده شود.

·         در سفر و مهمانی داروهای مصرفی خود را همراه داشته باشید.

·         از بلند شدن یکدفعه پرهیز کنید، بهتر است ابتدا بعد از بیدار شدن کمی بنشینید و سپس به آرامی بلند شوید و پس از چند لحظه حرکت کنید.

·         مصرف دخانیات را ترک کنید.

·         حداقل نیم ساعت در روز و در اکثر روزهای هفته حرکات ورزشی مثل قدم زدن تند انجام دهید.

·         برای کاهش استرس نفس آرام و عمیق بکشید.

·         مصرف گوشت قرمز را محدود کنید و به جای آن از گوشت سفید مثل ماهی و مرغ استفاده کنید.

·         ادویه، آبلیمو، سرکه و ... را برای بامزه کردن غذا جایگزین نمک کنید.

·         مصرف چربی و مواد غذائی سرخ کرده را محدود کرده و به جای آن مواد غذائی آب پز،بخارپز و یا کبابی مصرف کنید.

·         موادغذائی را به شکل اولیه به جای شکل فراوری شده آن مصرف کنید مثلاٌ مصرف سیر به جای سیرترشی و یا کلم به جای کلم ترشی و یا پسته خام به جای پسته بوداده و یا زیتون خام به جای زیتون خوابانده شده در آب نمک و یا گوجه فرنگی به جای رب گوجه فرنگی و یا ماهی تازه به جای ماهی دودی و نمک سوده شده.

·         میوه و سبزهای تازه و دانه ها و حبوبات فراوان مصرف کنید.

·         رژیم غذائی متعادل و سالم شامل انواع موادغذائی مجاز داشته باشید و آن را در زمانهای خاص مثل ماه رمضان، ماه محرم، مهمانی، عروسی، عزا، ایام عید و ... تغییر ندهید.

·         مصرف تخم مرغ را به حداکثر هفته ای 3عدد (البته زرده تخم مرغ) محدود کنید .

·         مصرف غذاهای آماده و کنسروی را با توجه به بالا بودن میزان نمک و چربی آنها محدود کنید.. .

·         نیاز روزانه بدن به سدیم 200 میلیگرم است، میزان نیاز در مصرف نمک اگر سن شما50 سال و بیشتر است و یا به فشارخون، دیابت ویا نارسائی مزمن کلیه مبتلا هستید، کمتر از 1500 میلیگرم در روز می باشد ( سایر افراد باید کمتر از 2300 میلیگرم نمک در روز مصرف کنند یعنی معادل یک قاشق چایخوری) .

·         موادغذائی حاوی کلسیم مثل لبنیات کم چرب بیشتر مصرف کنید.

·         مواد غذائی حاوی پتاسیم مثل اسفناج، موز، عدس، انار، لوبیا سفید، خرمای خشک بیشتر مصرف کنید.